مقاله به قلم جناب آقای بقائی، سخنگوی محترم وزارت امور خارجه، منتشر شده در روزنامه تهران تایمز

جنگ تجاوزکارانه رژیم اسرائیل و پاسخ مشروع جمهوری اسلامی ایران؛ لزوم اتحاد جهانی در برابر متجاوز

در ساعات اولیه بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، رژیم اسرائیل حمله‌ی نظامی‌گسترده و بدون تحریک قبلی علیه جمهوری اسلامی ایران را آغاز کرد. این اقدام، به معنای واقعی کلمه، مصداق بارز تجاوز به شمار می‌رود. این رژیم از طریق حملات هماهنگ هوایی، موشکی و پهپادی، مناطق مسکونی، زیرساخت‌های غیرنظامی، نهادهای دولتی و تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را هدف قرار داد.

این اقدامات، نقض آشکار و جدی حقوق بین‌الملل، به‌ویژه حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بشر بین‌الملل و منشور ملل متحد محسوب می‌شود. در یکی از موارد فجیع، حمله اسرائیل به یک ساختمان مسکونی منجر به شهادت ۶۰ غیرنظامی، از جمله ۳۵ زن و کودک گردید. در موج جدید عملیات‌های نظامی نیز این رژیم زیرساخت‌ها و سایت‌های صنعتی را هدف قرار داده است.

عمده‌ترین بهانه این حمله، برنامه هسته‌ای ایران عنوان شده است؛ برنامه‌ای که بارها و بارها توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد راستی‌آزمایی قرار گرفته و صلح‌آمیز بودن آن اثبات شده است. این تأسیسات همچنان تحت جامع‌ترین و سخت‌گیرانه‌ترین رژیم‌های بازرسی بین‌المللی قرار دارند. هدف قرار دادن این تأسیسات غیرنظامی و تحت نظارت آژانس توسط رژیم اسرائیل، اقدامی عامدانه، تجاوزکارانه و نقض صریح حقوق بین‌الملل و نظام حقوقی حاکم بر ایمنی و امنیت هسته‌ای به شمار می‌رود.

همان‌گونه که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جناب آقای رافائل گروسی، در نشست اضطراری اخیر شورای امنیت سازمان ملل متحد تأیید کرد، قطعنامه‌های کنفرانس عمومی آژانس GC(XXIX)/RES/444 و GC(XXXIV)/RES/533 به وضوح تصریح دارند که هرگونه حمله مسلحانه به تأسیسات هسته‌ای با اهداف صلح‌آمیز، نقض منشور سازمان ملل، اساسنامه آژانس و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود. این قطعنامه‌ها بر خطرات شدید چنین حملاتی برای ایمنی و امنیت هسته‌ای و آثار مخرب آن‌ها بر صلح و ثبات منطقه‌ای و جهانی تأکید می‌ورزند.

ماهیت این حمله هیچ‌گونه ابهامی‌باقی نمی‌گذارد: این اقدام، مصداق روشن تجاوز و نقض مستقیم حقوق بین‌الملل است. آستانه حقوقی به‌وضوح زیر پا گذاشته شده است.

رژیم اسرائیل سابقه‌ای طولانی و مستند در استفاده غیرقانونی از زور علیه دولت‌های مستقل دارد. هدف قرار دادن مکرر جمعیت‌های غیرنظامی، زیرساخت‌های حیاتی و سایت‌های تحت حمایت بین‌المللی، بیانگر بی‌اعتنایی نظام‌مند این رژیم به اصول مندرج در منشور ملل متحد است. این حمله اخیر یک رخداد منفرد نیست، بلکه بخشی از سیاست مستمر این رژیم در بهره‌گیری از اجبار و به چالش کشیدن آشکار نظم حقوقی بین‌المللی است. در این میان، نه تنها قانون نادیده گرفته می‌شود، بلکه عمداً در حال تخریب است.

باید به زمینه گسترده‌تر اقدامات این رژیم نیز توجه کرد. در حال حاضر، رژیم اسرائیل به دلیل اتهامات ارتکاب نسل‌کشی در غزه، در دیوان بین‌المللی دادگستری تحت پیگرد قضایی قرار دارد. همچنین، رهبران ارشد این رژیم از جمله نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو با اتهامات معتبر ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت، از جمله هدف قرار دادن عامدانه غیرنظامیان، استفاده از گرسنگی به‌عنوان ابزار جنگی و اعمال مجازات جمعی سیستماتیک مواجه هستند. این اقدامات، رخدادهایی منفرد نیستند، بلکه بخشی از یک سیاست پایدار سرکوب نظامی، مصونیت نهادینه‌شده و بی‌اعتنایی به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل، از جمله حقوق بشر و حقوق بشردوستانه محسوب می‌شوند.

در شرایطی که اعتبار نظام بین‌المللی با تردیدهای جدی مواجه است، به کارگیری گزینشی اصول حقوقی و اولویت دادن به مصلحت‌های سیاسی، تهدیدی برای ارزش‌های بنیادین نظم جهانی، یعنی ثبات، پاسخگویی و حاکمیت قانون به شمار می‌رود.

جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به تجاوز غیرقانونی و تحریک‌نشده رژیم اسرائیل، از حق ذاتی خود در دفاع مشروع که در ماده ۵۱ منشور ملل متحد به رسمیت شناخته شده است، به‌طور قانونی استفاده نمود. این حق بنیادین، به هر دولت اجازه می‌دهد در برابر حمله مسلحانه از حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند. پاسخ ایران کاملاً منطبق با اصول و موازین حقوق بین‌الملل و در چهارچوب معیارهای قانونی، سنجیده، ضروری و متناسب با شرایط اتخاذ شد.

اقدام متقابل ایران با دقت طراحی و اجرا شد تا متناسب با تهدید و حمله نظامی اسرائیل باشد. پاسخ ایران صرفاً متوجه اهداف نظامی مشروع از جمله مراکز فرماندهی و کنترل، تأسیسات راهبردی نظامی و زیرساخت‌های عملیاتی مرتبط با حمله غیرقانونی بود. جمهوری اسلامی ایران در تمامی مراحل این عملیات، به اصول حقوق بین‌الملل بشردوستانه پایبند ماند و کاهش خسارات جانبی را در اولویت قرار داد.

شکست شورای امنیت سازمان ملل در واکنش قاطع به این اقدام تجاوزکارانه، به معنای قصور در ایفای مسئولیت بنیادین خود برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است. در گذشته، این شورا به سرعت و با اتفاق آرا واکنش نشان داده است. پس از حمله سال ۱۹۸۱ اسرائیل به راکتور هسته‌ای اوسیراک عراق، شورای امنیت قطعنامه ۴۸۷ را تصویب و ضمن محکوم کردن حمله، بر مصونیت تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز تأکید کرد. این سابقه همچنان روشن است. قانون نیز همچنان صریح است. با این حال، امروز شورا دچار انفعال شده و روند مذاکرات آن تحت فشارهای سیاسی و حمایت گروه کوچکی از دولت‌های قدرتمند متوقف مانده است. این انفعال، تهدیدی جدی برای بنیان‌های نظام چندجانبه‌گرایی جهانی است.

ایران از جامعه جهانی می‌خواهد این اقدام تجاوزکارانه را محکوم کند و بر پایبندی خود به منشور ملل متحد و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل تأکید می‌ورزد. حاکمیت ملی قابل معامله نیست. تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس نباید هدف قرار گیرند. نباید اجازه داد که زور جایگزین دیپلماسی شود. رژیم اسرائیل نباید بتواند با تکرار تخلفات و تحریکات حساب‌شده، قواعد رفتار بین‌المللی را بازنویسی کند. مسیر صلح با پاسخگویی آغاز می‌شود و نظام بین‌الملل باید اراده لازم برای تحقق آن را به نمایش گذارد.

منبع