همزمان با هفتادسالگی خانه فرهنگ ایران؛ کارگاه خوانش سکهها و اسناد فارسی در بمبئی برگزار شد
در آستانه هفتادسالگی تأسیس نخستین خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در جهان، کارگاه تخصصی یکروزه «خوانش سکههای زبان فارسی، مدارک و اسناد تاریخی و نسخ خطی فارسی در هند» روز ۲۴ آبان ۱۴۰۴ برابر با ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵، با حضور ۷۲ شرکتکننده در دانشگاه بمبئی برگزار شد.
این برنامه آموزشی با همکاری خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در بمبئی و بخشهای زبان فارسی و تاریخ این دانشگاه، در دو نوبت صبح و عصر و در دو سالن «مرکز مطالعات» و «جیپی نایک» برگزار شد.
در آیین گشایش بخش صبح، سرکار خانم دکتر سکینه خان، رئیس بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بمبئی، ضمن خوشآمدگویی به مهمان ویژه، جناب آقای محمدرضا فاضل، وابسته فرهنگی و رئیس خانه فرهنگ ایران در بمبئی، بر نقش حمایتهای خانه فرهنگ در برگزاری این کارگاه تأکید کرد. در ادامه، با اهدای دستهگل و لوح تقدیر، از مهمانان و استادان مدعو قدردانی شد.
آقای فاضل نیز در سخنان خود، با اشاره به هفتاد سال فعالیت خانه فرهنگ ایران در بمبئی و ۶۲ سال سابقه گروه زبان فارسی دانشگاه، این کارگاه را فرصتی ارزشمند در مسیر شناخت و احیای میراث مشترک ایران و هند دانست.
وی همچنین اسناد تاریخی، سکهها و نسخ خطی فارسی در هند را بخشی مهم از حافظه تمدنی دو ملت توصیف کرده و به جایگاه زبان فارسی در «سند سیاست ملی آموزش و پرورش هند ۲۰۲۰» و پیشنهاد تأسیس «مؤسسه ملی زبان فارسی» اشاره نمود.
پس از آن، نخستین نشست تخصصی با ارائه دکتر مری نالینی پاتاک، محقق برجسته و مسئول بخش نسخ خطی و سکهشناسی موزه شیواجی ماهاراج (CSMVS)، برگزار شد. او درباره فرایند گردآوری، نگهداری و معرفی سکههای فارسی–عربی و نسخههای خطی در موزه توضیحاتی ارائه کرد و به نقش نگارهها و مینیاتورهای هندی پرداخت.
در بخش دوم، آقای نیکل دیکشیت، پژوهشگر و استاد مدعو دانشگاه بمبئی، ضمن ارائه تجربههای دو دههای خود در زمینه سکهشناسی فارسی–عربی هند، به آموزش خوانش سکهها پرداخت.
برای شرکتکنندگان کیتهای آموزشی شامل تصاویر سکهها در نظر گرفته شده بود تا تمرین خوانش متون ضربشده روی سکهها بهصورت عملی انجام شود.
نوبت عصر کارگاه با ارائه آقای نیکیل پارانژپه، پژوهشگر برجسته نسخ خطی فارسی و استاد مدعو دانشگاه بمبئی، آغاز شد. وی روشهای تحلیل اسناد تاریخی، کتیبهها و متون کهن فارسی در هند را تشریح کرد.
در ادامه، و در آیین اختتامیه، جناب آقای حسن محسنیفرد، سرپرست سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در بمبئی، مهمان ویژه برنامه، حضور یافت.
پس از خوشآمدگویی دکتر سکینه خان و اهدای گل و هدیه، ایشان با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی میان زبان فارسی و زبانهای هندی، جایگاه رسمی فارسی بهعنوان یکی از زبانهای کلاسیک هند را اقدامی امیدبخش برای پاسداری از میراث مشترک دانست.
وی حضور دانشجویان و پژوهشگران جوان را نشانه تداوم علاقهمندی نسل جدید به این میراث توصیف کرد و آنان را به بهرهگیری عملی از آموختهها برای تقویت روابط فرهنگی میان دو کشور فراخواند.
در ادامه، دکتر پوشکار سونی، استاد دانشگاه و پژوهشگر برجسته تاریخ و هنر اسلامی، مقاله خود را با عنوان «تأثیر معماری ایرانی در هند» ارائه کرد.
مراسم با اهدای گواهینامهها و لوحهای سپاس به شرکتکنندگان توسط آقای محسنیفرد و آقای محمدرضا فاضل پایان یافت.
این کارگاه نهتنها فرصتی برای بازخوانی بخشی از تاریخ مشترک ایران و هند بود، بلکه زمینهساز گسترش همکاریهای علمی و فرهنگی آینده میان دو ملت به شمار میآید.