برگزاری سمپوزیوم شخصیت زوال‌ناپذیر سعدی در شهر مومبای
همزمان با روز بزرگداشت استاد سخن، سعدی شیرازی، سمپوزیومی‌با عنوان شخصیت زوال‌ناپذیر سعدی در اول اردیبهشت ۱۴۰۴ با همکاری خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در مومبای و مشارکت نهادهای فرهنگی هندی شامل کاروان اردو و اسلام جیم‌خانه در محل این مجموعه در شهر مومبای برگزار گردید.
این مراسم فرهنگی و ادبی که در دو نوبت، پیش و پس از نماز جماعت مغرب برگزار شد، با حضور چهره‌هایی فرهیخته از محافل دانشگاهی و ادبی هند همراه بود. شرکت‌کنندگان عمدتاً از استادان، محققان و علاقه‌مندان زبان و ادبیات فارسی بودند که هر یک با بهره از آموزه‌های این زبان گران‌بها، در ترویج میراث مشترک ایران و هند نقش‌آفرینند.
در آغاز برنامه، جناب آقای فرید احمد خان، رئیس محترم نهاد «کاروان اردو»، ضمن خوشامدگویی به حضار، به معرفی سخنرانان و اهداف این نشست پرداختند.
سپس جناب آقای فاضل کوهانی، رئیس خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در مومبای، با توصیف سعدی به‌عنوان شخصیتی «زنده» در تاریخ ادب فارسی، به استقبال مداوم پژوهشگران و فارسی‌آموزان هند از آثار ماندگار وی اشاره کرد. وی بوستان و گلستان را منابعی بنیادین در آموزش زبان فارسی در هند دانست و با اشاره به آشنایی سعدی با تعالیم سهروردی، وجه عارفانه این شاعر بزرگ را برجسته ساخت. او همچنین به نقش امیر نجم‌الدین حسن سجزی، ملقب به سعدی هندوستان، در تداوم مکتب سعدی در فرهنگ غزل‌سرای هند اشاره نمود.
در ادامه، جناب آقای دکتر محمد قمر عالم، رئیس بخش زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگره و مولف کتاب «تشریح القلوب»، با یادکردی از تحمیدیه‌های سعدی، سخنان خود را آغاز نمود. ایشان سعدی را نه تنها شاعر بلکه متفکری متعهد به اخلاق، حکمت و انسان‌دوستی معرفی کردند که در کوران حوادث مغول، پیام عدالت و کرامت انسانی را به گوش زمانه رسانید. وی بر تداوم تأثیر آموزه‌های سعدی در ادبیات اسلامی و لزوم بهره‌گیری از پندهای او در زندگی روزمره تأکید نمود.
در بخش دیگر برنامه، حضرت دکتر مفتی محمد علاءالدین قادری، اندیشمند و کارشناس برجسته تصوف، سخنرانی خود را با نگاهی به وجوه عرفانی سعدی ایراد کرد. ایشان سعدی را صوفی‌ای دانستند که علم و معرفت را در تلفیقی هماهنگ در آثار خویش به کار گرفته و با تأکید بر این‌که «علم بی‌عمل بی‌ثمر است»، ضرورت آموزش زبان فارسی در مدارس اسلامی را یادآور شدند. وی فارسی را پلی مهم در انتقال مفاهیم دینی و عرفانی برشمردند که نیازمند حمایت جدی نهادهای علمی است.
سپس جناب آقای محسنی‌فرد، سرپرست سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مومبای، با ادای احترام به مقام علمی حاضران، بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی میان ایران و هند تأکید کردند. ایشان با اشاره به سفرهای سعدی و تحصیلات او در نظامیه بغداد، تجربه‌های زیسته این شاعر را عامل شکل‌گیری نگاه ژرف انسانی در آثارش دانستند. وی تأکید کرد که بوستان و گلستان، به‌مثابه ستون‌های ادب فارسی، حامل پیام‌هایی جهان‌شمول از اخلاق، حکمت و همزیستی‌اند. در ادامه، از تعامل دوسویه ادب فارسی و فرهنگ هندی، و تأثیر اندیشه‌های سعدی بر چهره‌هایی چون داراشکوه، اقبال لاهوری و تاگور یاد شد. آقای محسنی‌فرد همچنین از تعهد جمهوری اسلامی ایران به گسترش دیپلماسی فرهنگی در هند سخن گفتند.
در بخش پایانی نشست، سرکار خانم پروفسور رفیعه شبنم عابدی، نویسنده و استاد زبان فارسی، با تاکید بر جایگاه زبان فارسی در فرهنگ اسلامی و تمدن هند، آن را زبانی پیونددهنده و فراتر از تعلقات قومی و دینی توصیف کردند. ایشان با اشاره به نقش فارسی در شکل‌گیری زبان اردو، خواستار تقویت آموزش این زبان در مدارس و دانشگاه‌ها شدند و یادآور شدند که بدون شناخت فارسی، فهم ژرف از ادبیات اردو میسر نیست. دکتر عابدی در ادامه، به جایگاه سعدی در انتقال مفاهیم اخلاقی از رهگذر زبان اشاره کرده و خواستار تلاش جدی‌تر برای حفظ و ترویج این گنجینه شدند.
در پایان این آیین فرهنگی، از کتاب تازه‌منتشرشده خانم پروفسور شبنم عابدی با عنوان «شاخه نبات»، که ترجمه‌ای از اشعار حافظ به زبان اردو است، رونمایی به عمل آمد.